Als je er vluchtig naar kijkt, lijkt het gewoon een versleten stukje textiel. Je ziet hier en daar letters, cijfers en simpele kruissteekmotiefjes. De kleuren zijn wat verbleekt en meestal hangt het ingelijst aan de muur. Je vraagt je misschien af: is dit kunst, is het handwerk, of gewoon een brokje nostalgie?
Je zou kunnen denken dat het een simpel oefenlapje voor naaiwerk is, of een decoratief ding zonder veel betekenis. Maar achter dit bescheiden lapje gaat eigenlijk een veel groter verhaal schuil…
De oplossing: een merklap!
Een merklap was vroeger een proeflap waarop vooral jonge meisjes leerden borduren. Daarop zetten ze hun eerste steken, oefenden ze het alfabet en cijfers, en werkten ze sierletters, randjes en kleine motiefjes zoals vogels, hartjes of bloemen. De naam “merklap” komt van het woord “merken”: je leerde er ook mee hoe je kleding of linnengoed kon voorzien van initialen of symbolen.
In de 18e en 19e eeuw hoorde het maken van een merklap bij de opvoeding, vooral bij meisjes uit de midden- en bovenlaag. Zo’n lap liet zien dat je vaardig, geduldig en netjes kon werken. Niet zelden borduurden maaksters er een jaartal of hun naam op – als een handtekening uit een andere tijd.
Vandaag de dag zijn merklappen waardevolle historische stukken én een mooi vleugje nostalgie dat iets vertelt over de rol van vrouwen, ambacht en onderwijs van weleer. Dat “oude ding” aan de muur is dus eigenlijk een klein museumstuk op zichzelf. 🪡📜
