Op de foto zie je een klein voorwerp van hout of metaal, gevormd als een scherpe schijf. Soms zit er een koord omheen gewikkeld, of ligt het voor een kinderteen op de stoep. Geen schermen, geen batterijen—gewoon ouderwets buitenspul. Je vraagt je vast af: waar speelden kinderen hier vroeger mee?
Je zou kunnen denken aan een oerdobbelsteen of een decoratief prulletje, maar dit kleine ding was ooit het middelpunt van straatspelletjes, handigheid en wedstrijdjes. Weet jij wat het is?
Het is: Tollen!
Wat je op de foto ziet is tollen, een klassiek en geliefd kinderspel waarbij een tol—een draaiend ding met een punt—zo lang mogelijk in beweging moet blijven.
Je kon een tol op allerlei manieren aan de praat krijgen. Soms wikkelde je er een touwtje omheen en slingerde je ’m met een vloeiende beweging naar de grond, zodat het koord de tol op gang bracht. In een andere variant hield je ’m draaiend door er met een zweepje of een stokje steeds zacht tegenaan te tikken.
Eeuwenlang was tollen ontzettend populair in Nederland, vooral op pleinen en in smalle steegjes. Het vroeg om techniek, timing en soms zelfs een beetje tactiek als je met meerdere kinderen speelde.
Tegenwoordig zie je het nog maar zelden, maar het blijft een nostalgisch symbool uit de tijd dat buitenspelen echt buiten gebeurde. Herkende jij deze eenvoudige maar briljante klassieker meteen? 🧒🪁✨
