De wolf is terug van weggeweest — en de discussie barst los
Na jaren afwezigheid laat de wolf zich weer zien in Nederland, en dat merk je meteen aan het verhitte debat. Boeren maken zich zorgen om hun schapen en kalfjes, natuurliefhebbers pleiten voor bescherming en politici willen snel knopen doorhakken. Een vaak gehoorde oplossing is wolven afschieten om schade te beperken. Klinkt logisch, maar onderzoek wijst iets heel anders uit: schieten helpt niet en kan de problemen juist vergroten.
Waarom afschieten juist tegen je werkt
Wolven leven in roedels met een duidelijke rangorde. De ervaren dieren, meestal het leidende koppel, bepalen de jachtstrategie en houden de groep bij elkaar. Haal je zo’n sleutelfiguur weg, dan valt die structuur uit elkaar. Jongere, onervaren wolven raken hun kompas kwijt en gaan sneller voor de makkelijkste prooi — vaak schapen, niet herten of zwijnen.
Daarnaast zien onderzoekers dat jacht op wolven roedels kan doen uiteenvallen. Kleine groepjes of solitaire dieren kunnen wilde prooien minder effectief vangen en schakelen eerder over op vee. Alsof dat nog niet genoeg is, kan afschot de voortplanting versnellen: verdwijnen oudere dieren, dan gaan jongere wolven eerder en vaker paren. Het netto-effect? Meer wolven in plaats van minder. Studies, onder andere in Biological Conservation, koppelen afschot zelfs aan meer aanvallen op vee; in sommige gebieden steeg het aantal incidenten met rond de 25% nadat er op wolven was geschoten.
Wat we van de buren kunnen afkijken
In landen waar wolven al langer rondtrekken, ligt de nadruk niet op bestrijden maar op voorkomen. In Duitsland en Frankrijk zijn wolfwerende afrasteringen en kuddebewakingshonden inmiddels standaard. Die combinatie verkleint de kans op schade flink en geldt daar als basisbescherming in leefgebieden van wolven.
Ook in België werkt deze aanpak. Het Wolf Fencing Team Belgium ondersteunde inmiddels bij het plaatsen van meer dan 150 beschermende hekken. Waar die goed zijn aangelegd en onderhouden, komen aanvallen op vee nauwelijks voor. De boodschap is duidelijk: preventie werkt beter dan de trekker overhalen.
Vier maatregelen die wél echt verschil maken
Wolfwerende hekken: Een stevig, goed gespannen elektrisch hek van minstens 1,20 meter hoog met meerdere draden op de juiste hoogte vormt voor wolven een heldere barrière. In Duitse wolvengebieden is dit de norm en cijfers laten zien dat serieuze schade daarmee sterk afneemt — mits het hek op spanning staat en netjes onderhouden wordt.
Kuddebewakingshonden: Rassen zoals de Pyrenese Berghond leven met de kudde mee, slapen erbij en schrikken roofdieren af. In Frankrijk en Italië bewijzen ze al generaties hun waarde. Goed getrainde honden verkleinen het risico aanzienlijk, vooral samen met degelijke omheining.
Snel kadavers weghalen: Laat je een dood dier liggen, dan trek je roofdieren aan. Door karkassen direct te verwijderen, voorkom je dat wolven vee gaan zien als gemakkelijke bron van voedsel.
Licht en geluid: Fel knipperende lampen of tijdelijke geluidsprikkels kunnen wolven op afstand houden, bijvoorbeeld rond nachtkralen. Wissel deze middelen af en combineer ze met hekken, zodat dieren er niet aan wennen.
Waarom de roep om afschot toch blijft klinken
Dat afschieten toch vaak op tafel komt, is begrijpelijk: verlies je vee, dan wil je een directe oplossing. Politiek klinkt het bovendien daadkrachtig en simpel. Maar de feiten zijn hardnekkig: op de lange termijn pakt het meestal verkeerd uit. Daarbij wordt het risico voor mensen vaak overschat. Wolven vermijden mensen doorgaans, en aanvallen op mensen in Europa zijn extreem zeldzaam. De meeste problemen ontstaan wanneer we niet voorbereid zijn op hun aanwezigheid.
Conclusie: kies voor voorkomen, niet voor kogels
Afschieten lijkt een snelle fix, maar werkt niet en kan de schade zelfs vergroten. Slimme preventie — goede hekken, bewakingshonden, snel karkasbeheer en waar nodig licht- en geluidsafschrikking — levert aantoonbaar betere resultaten op. Nederland kan veel leren van Duitsland, Frankrijk en België, waar deze aanpak al jaren gangbaar is. Zie de wolf niet als een onvermijdelijke bedreiging, maar als een dier waarmee je prima kunt samenleven, zolang je je erf goed beveiligt. Zo bescherm je je vee én blijft de natuur in balans.
