Als je heup je in de steek laat: zo merk je een versleten heup op (en wat je er zelf aan kunt doen)

Je staat er meestal niet bij stil hoe hard je je heupen nodig hebt — tot ze beginnen te zeuren.
Of je nu opstaat, loopt of je omdraait in bed: heupslijtage kan je dagelijks leven flink dwarszitten.

Hoe kom je erachter dat je heup echt versleten is? En wat kun je zélf doen om het niet verder te laten verergeren?

Wat bedoelen we met een “versleten heup”?

Bij een versleten heup — artsen noemen dat heupartrose — slijt het kraakbeen in je heupgewricht langzaam weg.
Normaal zorgt die laag voor een gladde, soepele glijlaag tussen de botuiteinden, zodat je zonder pijn kunt bewegen.
Wordt het kraakbeen dunner, dan schuren de botten meer tegen elkaar, met pijn, stijfheid en soms een knisperend gevoel als gevolg.

Het komt vaak voor, vooral bij mensen boven de 50, maar ook jongeren kunnen ermee te maken krijgen door overbelasting, een vroegere blessure of erfelijke factoren.

Zo herken je slijtage aan je heup

De klachten sluipen er vaak geleidelijk in.
Dit zijn veelvoorkomende signalen:

1. Lies- of bovenbeenpijn

De pijn zit vaak niet precies in het gewricht zelf, maar straalt uit naar lies, bil of bovenbeen.
Daardoor denken veel mensen eerst aan de rug — terwijl de heup de boosdoener is.

2. Stijfheid, vooral ’s ochtends

Na een nacht slapen of lang zitten voelt je heup alsof hij vastzit.
Na wat beweging komt het meestal los, maar de oude soepelheid is weg.

3. Alledaagse handelingen worden lastiger

Veters strikken, fietsen, traplopen of in de auto stappen — het kost ineens meer moeite.
Het voelt soms alsof je lijf ouder is dan jij.

4. Krakend of schurend gevoel

Je kunt bij bewegen iets horen of voelen ‘kraken’. Dat komt doordat het kraakbeen dunner is geworden.

5. Minder bewegingsvrijheid

Je heup wil niet meer zo ver naar binnen of naar buiten draaien.
Dat merk je bij sporten, maar ook bij simpele dingen zoals bukken of zijwaarts stappen.

Wat je zelf kunt doen bij heupslijtage

Je krijgt de slijtage niet helemaal weg — maar je kunt wél veel doen om de pijn te verminderen en het proces af te remmen.

Dit zijn effectieve manieren om je heup zo gezond mogelijk te houden:

1. Blijf bewegen (wel doordacht)

Stilzitten helpt niet — integendeel.
Regelmatig en rustig bewegen houdt je gewrichten soepel en maakt de spieren rond de heup sterker.
Geschikte opties: wandelen, fietsen, zwemmen of yoga.
Mijd sporten met veel schokbelasting en draaibewegingen, zoals hardlopen of tennis.

2. Versterk de spieren rond je heup

Sterke spieren ontlasten het gewricht.
Fysiotherapie kan je helpen met gerichte oefeningen, zoals bruggetjes (hip bridges) en zijwaartse beenheffingen.

3. Houd je gewicht in de gaten

Extra kilo’s belasten je heupen extra.
Zelfs een beetje afvallen kan al veel schelen in pijn en mobiliteit.

4. Warmte en ontspanning helpen

Warmte ontspant spieren en maakt stijfheid minder.
Een warme douche, kruik of bad werken vaak goed, vooral in de ochtend.

5. Gebruik pijnstillers met beleid

Paracetamol is meestal de eerste keuze.
Bij hevige pijn kan een arts tijdelijk ontstekingsremmers adviseren (zoals ibuprofen of naproxen), maar slik ze niet langdurig zonder overleg.

6. Luister naar je lijf

Forceer jezelf niet.
Pijn is een signaal, geen zwakte. Wissel belasting af met rust en gun je lijf herstel.

Wanneer ga je naar de arts?

Blijven de klachten langer dan een paar weken of wordt bewegen steeds lastiger?
Maak dan een afspraak bij je arts of een fysiotherapeut.
Soms geeft een röntgenfoto of MRI inzicht in de hoeveelheid slijtage.
In ernstige gevallen kan een heupprothese uitkomst bieden — een ingreep met tegenwoordig zeer goede resultaten.

Kort samengevat

Een versleten heup betekent niet dat je stil moet blijven zitten.
Juist door bewust te blijven bewegen, naar je lijf te luisteren en er op tijd bij te zijn, kun je je kwaliteit van leven flink verbeteren.

Je heup draagt je je hele leven.
Zorg er dus goed voor — elke stap die je zet is er één richting minder pijn, meer kracht en soepeler bewegen.