Wanneer je maaltijd plots een gevaar vormt
Voor de meesten gaat eten om smaak, gezelligheid en energie. Toch bestaan er overal ter wereld gerechten die, verkeerd klaargemaakt of achteloos gegeten, je leven kunnen kosten. Zou jij dat risico nemen? Hier vind je tien bekende voorbeelden en waarom mensen ze ondanks alles blijven eten.
Cassave: kandidaat voor meest dodelijke kost
Cassave oogt als een onschuldige wortel, maar in knollen en bladeren zitten cyanogene stoffen die bij rauw of verkeerd bereiden in cyanide veranderen. Dat kan zware vergiftiging geven, met verlamming en soms zelfs de dood tot gevolg. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven jaarlijks rond de 200 mensen aan cassavevergiftiging – vandaar de dubieuze bijnaam van gevaarlijkste basisvoeding.
Toch is cassave voor meer dan 800 miljoen mensen in zo’n 80 landen onmisbaar. De plant is droogtetolerant, geeft hoge opbrengsten en levert veel koolhydraten. Door weken, fermenteren, drogen of goed gaar koken zakt het cyanidegehalte en kun je cassave veilig eten. Voor miljoenen gaat het dus niet om lef, maar om levensonderhoud.
Fugu: Japanse delicatesse met zenuwgif
Fugu, de beruchte kogelvis, bevat tetrodotoxine: een gif dat veel krachtiger is dan cyanide. Vergiftiging kan snel toeslaan met tintelingen rond mond en lippen, gevolgd door verlamming; een antidotum bestaat niet. Jaarlijks raken volgens Japanse statistieken ongeveer 50 mensen vergiftigd – vaak vissers of hobbykoks – en een deel daarvan overlijdt.
Waarom eten mensen dit toch? Alleen speciaal getrainde, gediplomeerde chefs mogen fugu bereiden en snijden nauwkeurig de giftige organen weg. Die subtiele, gecontroleerde sensatie die sommigen ervaren, maakt het voor hen juist extra spannend.
Sterfruit: risicovol bij zwakke nieren
Sterfruit bevat neurotoxines die gezonde mensen doorgaans probleemloos afbreken. Heb je een nierziekte, dan kan het gif zich opstapelen en binnen enkele uren klachten geven, zoals onstuitbare hik, verwardheid, overgeven en in ernstige gevallen overlijden. Met gezonde nieren is sterfruit veilig en zelfs voedzaam: rijk aan vitamine C, antioxidanten en kalium.
Pitten met een angel
Kersenpitten en appelpitten bevatten amygdaline, dat bij kauwen of fijnstampen kan omzetten in cyanide. In grote hoeveelheden kan dat duizeligheid, misselijkheid, ademnood en erger veroorzaken. Slik je per ongeluk een hele kersenpit door, dan is dat meestal onschuldig, maar breek of maal pitten liever niet open.
Groene aardappelen: let op solanine
Door licht worden aardappelen groener door chlorofyl – op zich onschuldig. Tegelijk kan het duiden op hogere gehaltes solanine, een natuurlijk gif dat in grote doses klachten kan geven en in extreme gevallen verlamming of coma. Snijd groene plekken ruim weg en gooi knollen met veel vergroening of uitlopers het liefst weg.
Cashew (en mango) met huidirritatie
Rauwe cashewnoten bevatten urushiol, dezelfde irriterende stof als in gifsumak. Contact of inname kan een jeukende, branderige uitslag veroorzaken. De ‘rauwe’ cashews uit de winkel zijn in werkelijkheid gepeld en verhit, waardoor urushiol is verwijderd. Tip: ook de schil van mango kan urushiol bevatten.
Nootmuskaat: beetje prima, veel gevaarlijk
Nootmuskaat bevat myristicine, dat je zenuwstelsel kan ontregelen. Een forse dosis kan hallucinaties, misselijkheid, hartkloppingen en toevallen veroorzaken; twee theelepels kunnen al dagenlang klachten geven, en in zeldzame gevallen zijn maandenlange psychische ontregelingen gemeld. In een snufje voor desserts of drankjes is het gewoon veilig.
Wilde paddenstoelen: dodelijke dubbelgangers
Sommige soorten, zoals de beruchte death cap, kunnen acuut orgaanfalen en overlijden veroorzaken. Slechts een deel van de giftige soorten is echt dodelijk, maar veel lijken verraderlijk veel op eetbare varianten. Ben je geen kenner, koop je paddenstoelen dan beter in de winkel.
Rabarber: alleen de stelen op het menu
Rabarberstelen zijn top voor compote, taart of jam. De bladeren daarentegen bevatten veel oxaalzuur; grote hoeveelheden kunnen de nieren ernstig beschadigen. Houd de bladeren uit de pan en gooi ze op de compost.
Kidneybonen: eerst goed doorkoken
Rauwe kidneybonen bevatten fytohemagglutinine, een toxine dat snel heftig braken en buikkrampen kan geven; een klein handje rauwe bonen kan al genoeg zijn. Koken op hoge temperatuur gedurende minstens 10 minuten breekt het gif af. Pas op met slowcookers op lage stand: dat kan de giftigheid juist vergroten.
Tot slot
Bij ‘gevaarlijk’ eten draait het zelden om stoer doen; het gaat vaak om cultuur, noodzaak en kennis van bereiding. Met de juiste technieken zijn veel risico’s prima te voorkomen. Twijfel je? Sla dan over of vraag advies aan iemand die er verstand van heeft.
